Het is al een tijdje geleden, maar Barack Obama, zette begin 2012 voorafgaand aan zijn speech, in The Apollo Theatre , “Let’s Stay Together” in:
http://www.youtube.com/watch?v=y6uHR90Sq6k. Misschien had hij van tevoren even naar Al Green geluisterd, maar toch blijft het bijzonder dat hij het liedje ter plekke, zonder referentinoot of -muziek, inzette op exact de juiste toonhoogte. Zou hij absoluut gehoor hebben? Afgezien daarvan lijkt hij bovendien een bovengemiddeld goede zanger. Zeker naar presidentiële maatstaven. Hopelijk gaat hij na zijn presidentsschap als zanger door het leven.
Simeon ten Holt werkte jarenlang aan Canto Ostinato, dat hij in 1976 voltooide. Het stuk, dat gerekend wordt tot de minimalistische muziek (wikipedialink), bereikte een breed publiek. Het is misschien het meest succesvolle hedendaags klassieke werk uit de Nederlandse muziek. Er is een film van Canto Ostinato omdat het levens veranderd zou hebben. “Over Canto” was het afgelopen IDFA te zien.
Ik ben geen filmganger en het is een geacteerde documentaire. Het is goed dat Canto ermee onder de aandacht wordt gebracht. Maar liever dan in het dramatiseren van een regisseur verdiep ik me in de muziek zelf. De maatsoort is bijzonder, het is een 2/4 maatsoort, in vijven. Zo vond ik deze comment op youtube:
“Om de goede moed maar uit het hoofd te halen: dit is een technisch moeilijk stuk (dat met oefening daarintegen wel goed te leren is) Voor de mensen die verstand hebben van muziek is dit stuk geschreven in 2/4 10/16, dus in 16de noten 2x tot 5 tellen. Dat is niet zo moeilijk, alleen tel je 5 in “2 en 3” of in “3 en 2” en dat maakt dit stuk leuk want terwijl links “2 en 3” speelt, speelt rechts “3 en 2” . De andere piano partijen spelen daar dan weer in “2 en 3” of “3 en 2″ doorheen !”
Knap bedacht maar er zal vast meer zijn. Melodische en harmonieuze schoonheid bijvoorbeeld. Tips zijn welkom!
Met meerdere mensen muziek maken met uitsluitend iPhones. Dat had ik nog nooit gezien dus ik deelde dit filmpje, dat ik van een vriend doorgestuurd kreeg, op Twitter:
“#Fake” kreeg ik direct als reactie van Niels Aalberts. Dat het geen spontaan filmpje is, dat had ik wel in de gaten. Het filmpje begint met de tekst dat in oktober 2010 alle instrumenten van de betreffende band, Atomic Tom, gestolen zijn. Desalniettemin wordt er gebruik gemaakt van 7 iPhones, zie je een Apple macBook in beeld en hoor je een flinke portable geluidsinstallatie. Als Apple een rol zou spelen zou me dat niet verbazen. Dat deed wat mij betreft echter niet direct af aan het feit dat ik het knap vond dat je met vier iPhones muziek kunt maken.
Wat Niels precies met #fake bedoelde heb ik hem niet gevraagd. Ik vroeg hoe hij zeker wist dat het fake was. Hij verwees mij naar Bob Lefsetz, op wiens nieuwsbrief ik wel geabonneerd ben, terwijl ik deze zelden lees. Bob Lefsetz is een soort Niels Aalberts in het groot (spreekwoordelijk, Gene Simmons, de zanger van Kiss noemt hem een moron ). Beiden hebben veel ervaring in de muziekindustrie en zijn intensieve bloggers die zich keren tegen de “oude” muziekindustrie.
Atomic Tom stuurde een email naar Bob Lefsetz om gratis publiciteit te genereren. Veel mensen zijn ingeschreven op zijn nieuwsbrief dus aandacht van hem kan een gunstig effect hebben. Hij noemt zichzelf niet geheel ten onrechte, in alle bescheidenheid: “First in Music Analasys” Het aantal views van de video steeg significant (van ca. 200 000 naar 1 500 000) nadat hij er aandacht aan besteedde: “You know how you know something’s fake? When you get e-mailed about it ad infinitum from the moment of its genesis.”
Wanneer je als onafhankelijke beginnende band meteen naar Lefsetz mailt weet je net iets te goed hoe het werkt. Op de mail van Lefsetz kwamen veel reacties van lezers. Het bleek nog erger te zijn. De band staat onder contract bij Universal. De song staat op de voorpagina bij iTunes (Uit ervaring weet ik dat dat alleen kan als de distributeur van de song daar minstens 3 weken van tevoren om vraagt bij iTunes). Bovendien bleek de song “Take Me Out” te downloaden in de applicatie Six String voor de iPhone. Dat verklaart de ingewikkelde gitaarpartij in de video.
“Waarom is authenticiteit belangrijk?” vroeg collega student Jur, waarop dr. van der Meer antwoordde dat dat is omdat opiniemakers dat belangrijk vinden, die de filters zijn voor het grote publiek. Bob Lefsetz bevestigt dit in zijn nieuwsbrief en wat hij ook zegt, in andere woorden, is dat authenticiteit duurzaam is en dat je jezelf zou moeten willen zijn in plaats van “be like everybody else”. Waarom ben je anders muzikant geworden?
Zoals N.Cook beschrijft aan de hand van de Prudential commercial: “The prudential commercial uses music as a powerful symbol for apiration, self-fulfilment, the desire to “be what you want to be”, as the voice-over says”. Wat er precies “fake” is aan het Atomic Tom filmpje, zoals de opiniemakers Bob Lefsetz en Niels Aalberts beweren, doet er niet toe. Dat er iets nep is, is voldoende om het als “fake” te bestempelen. Mijns insziens is dat terecht, omdat een falsificatie meestal niet op zichzelf blijkt te staan. Zo bleek naast het bovengenoemde dat de band niet uit New York komt en blijkt de metro die ze noemden (B-train) niet de Brooklyn Bridge te passeren, zoals ze schreven.
De band zal desalniettemin ongetwijfeld garen spinnen bij deze “stunt”, maar de grote winnaar is natuurlijk Apple. Apple profileert zich met creatieven en muziek. Wijkt daar nooit vanaf en lijkt zo als merk volledig authentiek. Apple onderhoudt op die manier een continu hip en creatief imago waardoor er telkens weer miljoenen mensen in de rij staan voor de lancering van een nieuw Apple product. Zo is Apple ook iTunes begonnen, waar op zichzelf nauwelijks of geen winst mee gemaakt wordt, waardoor alle concurrerende downloadplatforms het nakijken hebben.
Apple gebruikt muziek dus om zieltjes te winnen, net zoals de kerk dat al in de oudheid deed. Sint Augustinus (4e eeuw na Chr.) schreef: “Zo aarzel ik tussen gevaarlijk genot en beproefde deugdzaamheid; omdat ik geneigd ben (hoewel ik over het onderwerp geen onherroepelijke mening wil uitspreken) het gebruik van zang in de kerk eigenlijk goed te keuren, opdat door de verrukkingen van het oor de zwakkere geesten aangemoedigd kunnen worden tot een stichtelijke instelling.”
Desondanks is de bemoeienis van de kerk met muziek authentiek, de bijdrage van de kerk aan de ontwikkeling van westerse muziek is zelfs ongeëvenaard.
Bronnen:
Niels Aalberts is hoofddocent Music Management van de Faculteit Kunst en Economie van de HKU. Daarnaast houdt hij een blog bij http://eerstehulpbijplaatopnamen.blogspot.com dat zeer goed bezocht wordt en waarmee hij in 2009 een dutch bloggie won. (www.twitter.com/ehpo)
Andy mcKee is niet okee. Kan iemand die man uitleggen hoe je gitaar moet spelen? Hij heeft zijn gitaar niet eens goed gestemd (EADGBE). Hij stemt ‘m DADGAD. Hij komt continu met de duim van zijn linkerhand boven de hals uit, of speelt zelfs VERKEERD om. Het lukt hem ook niet zijn rechterhand in een vaste positie te houden. Jammer zeg:
Vorige week heb ik een metronoom gekocht. Een analoge, akoestische metronoom. “Tik Tak” doet ie. Kosten 40 euro en dan heb je de goedkope versie. De metronoomverkoper zei dat ie geen batterijen nodig heeft en dat je ‘m niet op hoeft te winden. Hij wist niet wat een perpetuum mobile is. Toen ik hem vroeg waar de energie vandaan komt, zei hij dat die aangevoerd wordt door de pendulebeweging. De draaiknop aan de zijkant zou zijn om de tikker meer naar voren of naar achteren te draaien, wat je natuurlijk doet om een reden die me even ontschoten is. Er zit een sticker op de doos met “no batteries needed” en in de winkel kon ik zo snel niet in de gebruiksaanwijzing vinden dat je ‘m op moet winden. De verkoper meende dat ik intelligent ben omdat ik mij dingen afvraag en liet mij enigszins gedesinteresseerd alleen met de metronoom.
Rond mijn vijfde heb ik mij maandenlang verdiept in het uitvinden van een perpetuum mobile. Meestal vond ik er één uit op zaterdagochtend. Mijn vader was dan vrij en hij is vrij technisch aangelegd. Ik maakte dan een schets en maakte mijn vader wakker om mijn uitvinding aan hem voor te leggen. Gelukkig is mijn vader een erg lieve en geduldige man. Hij zegt wel dat je leven ophoudt zodra je kinderen krijgt. Ik ben hem dan ook enorm dankbaar dat hij zijn leven beëindigd heeft. Voor mijn zus en voor mij.
Voor een perpetuum mobile had ik wel 40 euro voor over. Bleek zelfs al eeuwen te bestaan, al voor de uitvinding van elektriciteit, wist de verkoper nog te melden. Groot was mijn teleurstelling toen de metronoom er bij thuisgebruik na een minuut mee ophield. Zo is een perpetuum mobile op aarde tot op de dag van vandaag onmogelijk gebleken. Gelukkig bleek de draaiknop aan de zijkant wel degelijk geschikt om de metronoom op te winden dus het euvel was snel verholpen.
“Daar is vast een .app voor #tik#tak” schreef @gorillainthemix mij op Twitter. Dat is zeker waar, maar het maakt toch verschil of je een analoog akoestisch geluid hebt, of dat het via de geluidskaart van je computer over je boxen afgespeeld wordt. Het fijne van een gitaar is bovendien dat ie ieder moment van de dag speelklaar is. Als je vervolgens eerst je versterker, computer en applicatie op moet starten en het volume af moet stellen gaat de spontaniteit er al behoorlijk vanaf. Ondanks dat de metronoom geen perpetuum mobile blijkt ben ik dus toch tevreden met mijn aankoop.
Ik had al jaren een metronoom op mijn verlanglijstje staan en kreeg ooit een digitale metronoom voor mijn verjaardag. “EEEEE, EEEEE” doet ie, voor zover je het geluid van een wekker fonetisch kunt opschrijven. Nou is het met een wekker niet echt fijn funken. Met een klok evenmin. Maar toch ben ik dolenthousiast over de klok, of metronoom. Voorlopig speel ik nauwelijks zonder. Ik ga mijn hele repertoire door en speel alle liedjes langzaam en verzorgd. Vervolgens voer ik het tempo op.
Ik speel al zo’n 25 jaar gitaar en heb een jaar of 3 geleden weer les genomen, om mij in Flamenco te verdiepen en om mijn spel verzorgder te laten worden. De flamenco stukken die ik daar geleerd heb kan ik technisch perfect spelen. Mijn techniek is tegenwoordig vrij behoorlijk. Toch is er zoiets als vingergeheugen waardoor ik de stukken die ik al langer ken nog niet verzorgd genoeg speel. De metronoom is dit aan het oplossen. Ik heb dan ook besloten mij niet te beklagen bij de verkoper.
Er zijn fantastische muzikanten die graag een hit zouden hebben, maar er nog nooit één hebben gehad. Zo heb ik een aantal jazzmuzikanten gesproken die niet begrepen dat hun albums niet op de radio gedraaid werden. Op die albums stond dan geen nummer korter dan 5 minuten, geen nummer met vocalen.
Het probleem met jazzmuzikanten is dat ze niet naar de radio luisteren. Singles worden pas hits zodra ze op de radio gedraaid worden. Tip 1 is dan ook; luister naar de radio. Niet naar KinkFM of naar radio6. Kijk naar het luisteronderzoek.
Het gaat dus om zenders als 3FM, radio538 en Qmusic. Als bewezen hit kom je uiteindelijk ook wel op Sky radio terecht.
Nummers die de playlists van die stations halen duren doorgaans tussen de 3 minuten en 3m20s.
Een hit wordt een hit door een “hook”, of meerdere hooks. Een catchphrase. Dat kan in de tekst zijn of in de muziek. Luisteraars moeten een gevoel van opwinding hebben zodra ze het nummer horen, in ieder geval de eerste drie keer.
Ik heb al eerder geschreven dat de meeste hartstilstanden tijdens een klassiek concert voor schijnen te komen tijdens een rust in de muziek. Dat is geen toeval. Je oriënteert je in de muziek op een beat en als die wegvalt wordt je op het verkeerde been gezet. Zo kun je een hook creëren. Zulke hooks worden vaak breaks genoemd.
Een andere muzikale hook kan zijn dat je met de trappen heel erg aanstuurt op een bepaald akkoord en in plaats daarvan eerst een vervangingsakkoord speelt, een voorhouding op de piano. Ook hiermee zet je mensen op het verkeerde been. Als je daarna toch het bewuste akkoord laat volgen zullen mensen dat als een fijn gevoel van thuiskomen ervaren.
Wil je een playlist halen, kom dan niet met vernieuwende muziek. C-mon & Kypski en Radiohead zijn wat mij betreft collectieven die een nieuwe stap hebben gezet in de ontwikkeling van de popmuziek. Ze gaan vaak atonaal (buiten de gangbare toonladders) te werk en weten daarmee spanning en ontspanning op te wekken. Nog afgezien van de vernuftige manier waarop ze electronica gebruiken. De radiomakers weten zich daar geen raad mee. Blijf gewoon bij de theorie van Bach zoals ie al zo’n 400 jaar gehanteerd wordt. Blijf dicht bij de traditionele liedvorm. Veel online muziekdiensten hebben zelfs een algortimefunctie waarmee ze automatisch het refrein kunnen detecteren om de 30sec previews (voorluisterstukjes, zoals bijvoorbeeld op allmusic) te genereren. Als ik me niet vergis gaat dat algoritme ervan uit dat een refrein doorgaans begint op 52 seconden.
Voorzie deze melodieën en harmonieën van een beat zoals dat gebeurt sinds de beatles, of gebruik een drumcomputer. Tip 2; zorg dat het aantal BPM een fractie hoger is dan 120 BPM. Onze hartslag is zo’n 60 BPM en 120 BPM delen we onbewust door 2 zodat we het nog altijd als 60 BPM ervaren. Mellow house was bijvoorbeeld vaak exact 120 BPM. 120 BPM zou je dus kunnen omschrijven als mellow. Om wat meer opwinding te bereiken is het handig iets sneller te gaan. Sommige radiostations hebben dat ook in de gaten en draaien standaard muziek iets sneller af. 538 schijnt dat bijvoorbeeld te doen. Daar moet je rekening mee houden, het moet ook weer niet veel te snel gaan. BPM kun je daarom ongeveer het beste ongeveer tussen de 122 en 124 houden.
Radiostations zenden uit in MP3 formaat, behoorlijk slechte kwaliteit waarbij bepaalde geluiden naar achter gedrukt worden of soms zelfs verloren gaan. Het is een hele kunst om een nummer zo te mixen en te masteren dat dit probleem enigszins gecompenseerd wordt door de originele mix. Laat dit dan ook altijd doen door iemand die daar ervaring mee heeft. Niet voor niets worden van radiosingles vrijwel altijd aparte radiomixen gemaakt (naast de gewone albummix)
Wees verder creatief maar niet te creatief. Als mensen continu op het verkeerde been worden gezet, zoals in Jazz doorgaans gebeurt, raken ze het spoor bijster. 1 hook kan al genoeg zijn in een nummer, 3 zijn er zeker genoeg. Muziek draait om herkenning dus leen vooral bekende stukjes van eerdere hits of klassieke stukken. Bewerk deze zo dat het geen plagiaat is en dat luisteraars toch een gevoel van herkenning blijven houden.
Als je je bewust aan deze tips gaat houden heb je kans dat het gekunsteld gaat klinken. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Gekunstelde nummers zijn kansloos. Zorg dat het simpel blijft. Begin met een liedje bedenken in je hoofd en niet achter een instrument of achter apparatuur. Daarmee zul je in vaste gewoontes vervallen en verleid worden tot te ingewikkelde zaken.
Denk je dat je de hit hebt geproduceerd of een demo waar de profs niet omheen kunnen dan is het nog belangrijk met welke partners je gaat werken voor de marketing ervan. Kijk in de hitlijsten welke maatschappij de meeste hits op zijn naam heeft en ga liefst met hen werken. Zij kunnen bij de radio met de vuist op tafel slaan en hebben “ wisselgeld” zoals dat heet.
Universal en EMI met hun sublabels zijn de onbetwiste nummer 1 en 2. Ga niet zelf lopen leuren bij de radio, dat is onprofessioneel. Je moet “delen om te kunnen vermenigvuldigen”. Wees dan ook bereid een percentage van je inkomsten af te staan, afhankelijk van wat je partner ervoor doet.
Mocht je ondanks deze tips geen succes hebben zet dan een linkje naar je muziek in de comments en ik zal er, eventueel met wat profs, naar luisteren om te zien wat eraan schort!
Trappen zijn de essentie van de westerse muziek, zo schreef ik eerder. Nauw daarmee in verband staat het contrapunt, counterpoint in het Engels. Het contrapunt in muziek is de relatie tussen de melodielijn en de baslijn.
Hier zijn in de westerse muziek allerlei regels voor. Nu ben je natuurlijk vrij om daarvan af te wijken, maar dat gebeurt eigenlijk uitsluitend in hedendaags klassiek, jazz, wereldmuziek en harde hardrock, zoals death metal. Vrijwel alle popmuziek, soul en R&B blijft doorgaans keurig binnen de lijntjes. Bands als Radiohead en Nirvana uitgezonderd.
Als je de engelse wikipedia pagina leest kom je allerlei regels tegen die al sinds Bach in gebruik zijn. Deze regels zullen hoogstwaarschijnlijk nooit veranderen. Dit is de syntax (voor computerprogrammeurs) van onze taal. Dit begrijpen we. Dit willen we horen. Het is een vicieuze cirkel die het grote publiek niet wil, niet hoeft en niet gaat doorbreken.
Als je veel naar muziek geluisterd hebt zul je bij het bedenken van een melodie automatisch aan de meeste regels voldoen. Een melodie is geen willekeurige aaneenschakeling van noten. Doorgaans is het een toonladder die steeds naar een nieuwe noot loopt. Als je een keer een rare sprong maakt, vang je die meestal op met een kleine of grote secunde. Ik heb me enigszins in jazz verdiept en probeer bij het improviseren als volgt te werk te gaan.
– speel van tevoren de melodie, de toonladders en de gebroken akkoorden van het stuk
– de melodie breidt je uit en verlaat je wanneer jouw solo begint
– de toonladders zijn je houvast, heen en weer lopen over de toonladders is de basis
– zodra je de belangrijke melodienoten (dus niet de grondtoon en de kwint) van je akkoorden ziet liggen pak je die mee. Dit zijn de noten die je melodie bepalen dus accentueer ze
– begin in een laag register en ga steeds een positie omhoog. Bouw op naar de hoogste noot. Neem een run die het net niet haalt, nog een keer en kom net iets verder. Begin dan op het laagste punt (alles uit de kast) en loop naar de hoogste noot
– timing is essentieel en ook het moeilijkste van improviseren. Je kunt een paar belangrijke punten instuderen. Bijvoorbeeld je loopje naar die belangrijke noot
– Zodra die noot bereikt is bouw je weer af totdat je in het originele thema vervalt.
Over dynamiek heb ik het al eens gehad. Dynamiek ontstaat door duidelijk hoorbare wisselingen in volume. Hoe groter het publiek hoe harder je moet spelen. Bij een festivalpodium met 40 000 man ervoor kun je geen speld horen vallen. In een kleine zaal met aandachtig publiek wel. Zo kunnen magische momenten gecreëerd worden waar journalisten soms over schrijven.
Sommige festivals worden verstikt door hun eigen ambitie. Neem bijvoorbeeld Pinkpop. Rond Pinksteren zijn niet veel internationale bands op tournee dus kunnen niet altijd de gewenste headliners geboekt worden. Pinkpop staat of valt bij headliners dus er wordt geschoven met de datum.
Wie gaat er voor het festival naar pinkpop? Niemand. Het publiek komt vrijwel uitsluitend naar Pinkpop voor het zien van de grote naam die er speelt. Pinkpop zou net zo goed in Groningen gehouden kunnen worden, op een totaal ander moment.
Op grote podia is interactie met het publiek een zeldzaamheid. Als er al interactie is met een publiek van 40 000 man, zal 39 000 man er niets van meekrijgen. Met heel veel geluk springt Eddie Vedder van een camera-arm het publiek in en kunnen 5 000 man ervan genieten.
Waar je dus niet heen hoeft zijn festivals als: Pinkpop, Parkpop, Sensation black en –white.
Waar je wel heen zou moeten gaan zijn festivals met tenten en zalen waar maximaal 5000 man in past. Daar vind je intimiteit, dynamiek en interactie met het publiek. Het North Sea Jazz Festival is misschien wel mijn favoriet. Door het respectvolle publiek kun je echt iets horen van de muziek. Lowlands is fantastisch en snel uitverkocht. Als je geen Lowlands kaartje hebt, ga dan naar Pukkelpop, de Belgische variant ervan.
Festivals zijn natuurlijk het leukst als ze nog klein zijn. Met de eerste, tweede of derde editie. Er is 11 april 2010 weer een kans om een beginnend festival mee te maken. Het Magneet Festival. De Magneetbar heeft 4 jaar een tent gehad op Lowlands die het laatste jaar uit zijn voegen gebarst is. Daarom lanceert de Magneetbar een eigen festival waar je dit ongeveer kunt verwachten:
Dan nog een paar internationale festivals:
– Rock Werchter in België. RW is een grootschalig festival, maar door de toewijding en charme van het Belgische publiek toch zeer de moeite waard.
– Fringe theater festival in Edinburgh. Edinburgh is een sprookjesachtige stad. De variëteit in het festivalaanbod is enorm. Van acrobatiek tot standup comedy en muziek.
– Sziget festival in Budapest. Het grootste alternatieve popfestival van Europa.
maakmuziekenmeer.wordpress.com 